Galerie

>> THE POLISH POST IN THE FREE CITY OF GDAŃSK 1920 - 1939


1 INTRODUCTION - WPROWADZENIE

The Polish Post in the Free City of Gdańsk — Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku

28 czerwca 1919 r. Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone podpisały w Wersalu traktat pokojowy z Niemcami. Traktat ten ustanowił pakt Ligi Narodów i dał podstawy stosunkom międzynarodowym na kolejne lata.
Artykuły 100-108 Traktatu Wersalskiego zobowiązywały do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska, zależnego od Ligi Narodów. Tym samym został przyjęty projekt brytyjskiego premiera Lloyda George, który zakładał, że Gdańsk i najbliższa okolica będą tworzyły Wolne Miasto. Artykuł 104 Traktatu zapewniał Polsce swobodne korzystanie z portu gdańskiego i ustanowienie w porcie strefy wolnej. Stanowił także prawo zorganizowania służby pocztowej, telegraficznej i telefonicznej między Polską i WM Gdańskiem. W sprawach tych pomiędzy Rządem Polskim a WM Gdańskiem miała zostać zawarta specjalna konwencja, zaakceptowana przez Ligę Narodów. Formalnie prawo zorganizowania własnej służby pocztowej Polska uzyskała z dniem 10 stycznia 1920 r., kiedy Niemcy ratyfikowały postanowienia traktatu pokojowego.

W omawianym okresie uruchomione zostały trzy polskie urzędy pocztowe: pierwszy - w porcie gdańskim, umożliwiający zamorską wymianę pocztową, drugi - na dworcu kolejowym do wymiany pocztowej z Polską i trzeci - w mieście Gdańsku dla ogółu społeczeństwa. Dodatkowo uruchomione zostały dwa urzędy telegraficzne.

Eksponat pokazuje specyficzny charakter każdego polskiego urzędu pocztowego i telegraficznego, które działały w Wolnym Mieście Gdańsku od 1920 r. do 1 września 1939 r., tzn. do momentu zbrojnego ataku wojsk niemieckich na Polski Urząd Pocztowy w Gdańsku oraz na Westerplatte. Napaść Niemiec na Polskę dała początek II wojny światowej.

 

1 Introduction - Wprowadzenie

2 The Postal and Telegraphic Management Office - Dyrekcja Poczt i Telegrafów
2.1 The Postal and Telegraphic Management Office - Dyrekcja Poczt i Telegrafów
2.2 The Office for Undeliverable mail — Urząd Niedoręczalnych Przesyłek

3 The Harbour Post Office - Morski Urząd Pocztowy
3.1 The exchange of mail with overseas countries - Wymiana poczty zamorskiej
3.2 The transit of mail from other countries - Tranzyt poczty z innych krajów
3.3 Official mail - Poczta urzędowa

4 The Polish Hughes Telegraph Station - Polska Stacja Telegraficzna Hughesa

5 The Railway Station Post Office - Dworcowy Urząd Pocztowy
5.1 The transport of mailbags from, to and via Gdańsk - Organizacja transportu worków pocztowych między Polską a WM Gdańsk
5.2 Gdańsk Railway Travelling Post Offices (TPOs) - Organizacja transportu gdańskich ambulansów pocztowych
5.3 The handling of normal mail - Obsługa zwykłych przesyłek pocztowych

6 Heveliusplatz: the main Post Office - Plac Heweliusza: Główny Urząd Pocztowy
6.1 Domestic mail - Obrót pocztowy z krajem
6.1.1 The use of postage stamps and postal stationery, payment in cash and mail sent free of charge - Użycie znaczków pocztowych i całostek, poczta opłacona gotówką i poczta wolna od opłaty
6.1.2 Airmail, balloon mail and zeppelin mail - Poczta lotnicza, poczta balonowa i poczta zeppelinowa
6.1.3 Official mail - Poczta urzędowa
6.2 Foreign mail - Poczta zagraniczna
6.3 Mail within the Free City - Poczta lokalna na terenie Wolnego Miasta Gdańska

7 Heveliusplatz: the Telegraph Office - Plac Heweliusza: Urząd Telegraficzny

 

Literature - Literatura:
Jak korzystać z poczty, telegrafu i telefonu (Warszawa 1937).
Poczta Polska w W.M. Gdańsku (Warszawa 1931)
Aleksander Śnieżko: Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku (Wrocław 1964)
Marek Zbierski: Polskie taryfy pocztowe 1918 — 1939 (Poznań 2003)

Research for own publications in documents from - Badania dla własnych publikacji z:
Archiwum Państwowego w Gdańsku
Archiwum Akt Nowych w Warszawie
Politisches Archiv des Austwartigen Amts Bonn

The Polish Post in the Free City of Gdańsk 1920 - 1939, Page 2a.